To kolejny przełom w badaniach nad hodowanymi w laboratorium komórkami macierzystymi. Dotąd udawało się je uzyskać wyłącznie dzięki przekształceniu komórek dojrzałych - dorosłych osobników - wykorzystując do tego inżynierię genetyczną. Uczeni wprowadzali do takiej komórki cztery geny, które sprawiały, że cofały się w rozwoju do etapu komórki macierzystej (tzw. pluripotentnej). Na etapie rozwoju zarodkowego mogą z niej powstać wszystkie inne komórki i tkanki, cały organizm.
Dr Haruko Obokata z Centrum Biologii Rozwoju Riken w Kobe w Japonii twierdzi, że wraz ze swym zespołem po raz pierwszy udało się jej wyhodować pluripotentne komórki macierzyste umieszczając je w środowisku kwasowym. Część poddanych takiemu stresogennemu otoczeniu komórek krwi, czyli już wyspecjalizowanych, nie zaniknęła, lecz przekształciła się w komórki pluripotentne.
Japońska uczona przyznaje, że było to zaskakujący eksperyment. Wykazał, że w pewnym otoczeniu wyspecjalizowane komórki, w tym wypadku komórki krwi, mogą się przeobrazić w komórki macierzyste. Na dodatek proces przebiegł dość szybko – powstawały one już po półgodzinnej kąpieli w roztworze kwasu cytrynowego (o pH 5,4-5,8).
Procedurę tę określono mianem STAP od skrótu „stimulus-triggered acquisition of pluripotency”, czyli indukowany bodźcem stan pluripotencji. Japońska uczona bada teraz, czy ten proces zachodzi również w ludzkich komórkach, ale wątpliwe jest, żeby w naszym organizmie było inaczej.
Ulrich Elling z Wiener Institut für Molekulare Biotechnologie stwierdził w wypowiedzi dla niemieckiego tygodnika „Spiegel”, że STAP odbywa się również żywych organizmach, a nie tylko w probówce. Prawdopodobnie wykorzystywany jest w regeneracji niektórych przynajmniej tkanek, gdy powstaną w nich uszkodzenia.
Prof. Chris Mason z University College London powiedział BBC News, że nowe odkrycie prawdopodobnie będzie można wykorzystać do opracowania nowych metod medycyny regeneracyjnej, które będą szybsze, tańsze i bardziej bezpieczne od obecnie stosowanych. Dodał jednak, że najpierw trzeba będzie lepiej poznać naturę komórek uzyskiwanych metodą STAP. (PAP)