Interaktywny Portal Badań Klinicznych

W 99% wapń znajduje się w kościach i zębach, a niewielka resztka występuje we wszystkich komórkach organizmu – uszczelnia błony śluzowe, ma działanie przeciwzapalne, wpływa na budowę i sprawne funkcjonowanie mięśni i układu nerwowego oraz odpowiada za proces krzepnięcia krwi. Taka ilość wapnia w organizmie sprawia, że jest to najliczniejszy reprezentant składników mineralnych w naszym ciele. Jeśli komórki odczuwają brak wapnia, a zasoby każdej z nich odnawiane są nawet do 30 razy dziennie, to pobierany jest on z kości, co jest bezpośrednim zagrożeniem dla sprawnego funkcjonowania układu nerwowego.

Znaczenie wapnia

Ilość potrzebnego organizmowi wapnia zależy od wieku i płci. Dorosła osoba potrzebuje 1000 mg tego pierwiastka na dobę. Największe zapotrzebowanie na wapń następuje w momencie bardzo intensywnego wzrostu dzieci i nastolatków (800-1200 mg/dobę), w czasie ciąży i karmienia piersią oraz w okresie menopauzy (1500mg na dobę), a także u osób starszych (1500 mg/dobę). Statystycznie Polacy zjadają zaledwie 400mg wapnia dziennie – brakuje więc aż 600mg tego pierwiastka. Dodatkowo bardzo mała jest procentowa ilość przyswajanego wapnia z pożywienia – jest to zaledwie 10-40%.

Zapotrzebowanie na wapń w ciąży

Wapń jest bardzo ważny w diecie niemowląt, które potrzebują tego składnika do budowania kości i zębów – dziecko rośnie bardzo szybko, potrzebuje więc odpowiedniego budulca. Niedobory wapnia i witaminy D u rocznych czy dwuletnich dzieci, które zaczynają chodzić, może skutkować wadami postawy. Bardzo duże zapotrzebowanie na wapń mają także kobiety w ciąży – jeśli tego pierwiastka jest zbyt mało, pojawiają się u nich bóle głowy, próchnica i skurcze mięśni. Wapń jest niezbędny, by wytworzyły się u dziecka kości, zęby, mięśnie, serce i układ nerwowy – organizm matki traktuje dziecko priorytetowo, dlatego niedobór wapnia odbije się na kobiecie, z której organizmu wapń zostaje pobierany. Dłużej utrzymany niedostatek tego pierwiastka później wpłynie też na dziecko, które urodzi się słabsze niż rówieśnicy, będzie cierpiało na większą skłonność do krzywicy i wad wrodzonych. Wapń powinien być przepisany kobiecie w ciąży przez lekarza, zwłaszcza że zapobiega rzucawce i krwawieniom podczas ciąży.

Niedobór i nadmiar wapnia - objawy

Niedobór wapnia początkowo objawia się skurczami mięśni, mrowieniem i drętwieniem kończyn, bólami w stawach, powstawaniem próchnicy oraz zwolnieniem tętna. Większy niedobór wapnia będzie wiązał się z pobieraniem przez komórki potrzebnego im pierwiastka z kości; pojawią się wtedy szybko powstające ubytki w uzębieniu, zaburzenia snu oraz krwotoki (np. z nosa), później także trudności w chodzeniu, wady postawy, wielokrotne złamania kości, stany lękowe, a u dzieci zaburzenia wzrostu i utrata zębów.

Ostatnim objawem niedoboru wapnia we krwi jest także hipokalcemia. Zaburzenie to łączone jest z nieprawidłową syntezą parathormonu, czyli hormonu przytarczyc, a także z niedoborem witaminy D i magnezu, upośledzeniem wchłaniania magnezu z przewodu pokarmowego, nadmiernym odkładaniu się magnezu w tkankach lub ze zbyt częstym wydalaniem pierwiastka z moczem.

Nadmiar wapnia będzie objawiał się przez osłabienie mięśni, skłonność do depresji, szybkim męczeniem się, zaburzeniami świadomości, licznymi zaparciami, nudnościami i długo trwającym brakiem apetytu. Prowadzi także do powstawania kamieni nerkowych oraz obniżenia przyswajania cynku i żelaza. Nadmiar wapnia cechuje się zbyt dużym wchłanianiem pierwiastka z przewodu pokarmowego i zbyt licznym uwalnianiem się wapnia z kości. Może być też wynikiem zbyt małego wydalania tego minerału wraz z moczem. Także jest jednym z symptomów nadczynności przytarczyc i tarczycy oraz chorób nowotworowych.