Celem „Programu Leczenie Niepłodności Metodą Zapłodnienia Pozaustrojowego na lata 2013-2016" jest zapewnienie równego dostępu i możliwości korzystania z procedury zapłodnienia pozaustrojowego niepłodnym parom. Ponadto, celem Programu jest:

• obniżenie odsetka liczby par bezdzietnych,
• zapewnienie pacjentom najwyższego standardu leczenia niepłodności,
• zwiększenie skuteczności leczenia niepłodności oraz osiągnięcie poprawy trendów demograficznych.

Metoda ta stosowana jest w sytuacji gdy wyczerpano już inne możliwości leczenia lub jeśli nie istnieją inne metody leczenia niepłodności.

Warunkiem przystąpienia do Programu jest rozpoznanie niepłodności przez lekarza oraz udokumentowane nieskuteczne leczenie w czasie nie krótszym niż 12 miesięcy.

Decyzję o włączeniu pary do Programu mogą podjąć wyłącznie lekarze z ośrodków będących realizatorami Programu na podstawie kryteriów określonych w treści Programu. Z Programu będą mogły skorzystać również pary, które nie pozostają w związku małżeńskim - Program nie określa statusu prawnego pary.

Wszystkie kliniki będące realizatorami Programu stosują jednakowe kryteria kwalifikacji na terenie całej Polski.

Realizatorzy Programu mają obowiązek bezpiecznego przechowywania wszystkich zarodków powstałych w wyniku realizacji Programu. Zawierając umowy z Ministrem Zdrowia, każda z wyłonionych klinik zobowiązana jest do przechowywania zarodków, które nie zostaną wykorzystane, także po zakończeniu Programu.

W ramach Programu para ma prawo skorzystać z trzech prób procedury wspomaganego rozrodu. Kolejny cykl pobrania i zapłodnienia komórek jajowych może być wykonany dopiero po wykorzystaniu wszystkich uzyskanych wcześniej zarodków.

W Programie ograniczono ilość tworzonych zarodków maksymalnie do sześciu. Zaleca się przenoszenie do macicy tylko jednego zarodka w kolejnym cyklu miesięcznym. W uzasadnionych medycznie przypadkach można przenieść nie więcej niż 2 zarodki jednocześnie.

Nadzór nad realizacją Programu sprawuje Minister Zdrowia, który ma prawo przeprowadzić kontrolę w siedzibie realizatora. Raz na miesiąc realizatorzy Programu będą przekazywali sprawozdania merytoryczne i finansowe z wykonania Programu. Na tej podstawie Rada Programu opracowuje i przedstawia ministrowi coroczne raporty. Prowadzony jest również rejestr medycznie wspomaganej prokreacji. Rejestr zawiera informacje o przyczynach niepłodności, zastosowanym leczeniu, przyczynach niezakwalifikowania do Programu, liczby utworzonych zarodków i transferów, liczbie uzyskanych ciąż, ich przebiegu oraz stanie zdrowia urodzonych dzieci. Dane osobowe są chronione. Nikt poza kliniką udzielającą świadczeń nie ma dostępu do danych identyfikujących pacjentów i dzieci.

Kto może uczestniczyć w programie?

Para przed przystąpieniem do programu musi mieć zdiagnozowaną bezwzględną przyczynę niepłodności lub mieć udokumentowanie nieskuteczne leczenie przez minimum 12 miesięcy.

W ramach Programu będą mogli się leczyć także pacjenci, u których w wyniku leczenia lub z innych powodów może dojść do utraty płodności w przyszłości (tzw. pacjenci z odroczoną płodnością z powodów onkologicznych oraz zakaźnych).

Kobieta w dniu zgłoszenia do Programu nie może mieć ukończonego 40 roku życia. Decyduje data zgłoszenia się kobiety czyli pierwszej wizyty u realizatora. Jeśli pomiędzy dniem zgłoszenia się do ośrodka realizującego Program a dniem kwalifikacji do Programu kobieta ukończy 40 rok życia, będzie miała nadal prawo do skorzystania z Programu. Nie ma ograniczeń wiekowych dla mężczyzn.

Kobiety

Wskazaniem do leczenia kobiet w ramach Programu jest:

Czynnik jajowodowy niepłodności:

• trwałe uszkodzenie jajowodów,
• brak szansy na powodzenie leczenia operacyjnego niepłodności,
• upośledzona funkcja jajowodów przy zachowanej drożności lub po nieskutecznej operacji mikrochirurgicznej,

Czynnik jajnikowy niepłodności:

• brak ciąży po co najmniej sześciu cyklach farmakologicznej indukcji jajeczkowania,

Endometrioza:

• I, II stopień, tak jak w niepłodności idiopatycznej,
• III, IV stopień, tak jak w czynniku jajowodowym,

Niepłodność niewyjaśnionego pochodzenia (idiopatyczna):

• u kobiet do ukończenia 35 roku życia, jeżeli trwa dłużej niż 24 miesiące,
• u kobiet powyżej 35 roku życia, jeżeli trwa dłużej niż 12 miesięcy.

Mężczyźni

Wskazaniem do leczenia mężczyzn w ramach Programu jest:

Stwierdzenie gęstości plemników poniżej 3 mln/ml nasienia, w przypadku niepłodności trwającej dłużej niż 12 miesięcy,

Stwierdzenie gęstości plemników 3-15 mln/ml nasienia, w przypadku niepłodności trwającej dłużej niż 24 miesiące.